* آمفی تئاتر
ساختار عمومی فضاهای نمايشی
ساختار عمومی فضاهای نمايشی می بايد بر اساس سلسله مراتبی از فضاهای عمومی مانند كارگاههای توليد نمايش و فضای كارمنداناستوار گردد. و نحوه دسترسی به مجموعه فضای نمايشی و تردد در فضاهای داخلی آن با توجه به حريم محدوده فضايی بخشهای مختلف آن انجام گيرد.
ساختار فضايی اينگونه ساختمانها را با توجه به اصول هدايت كننده فوق می توان به دو عرصه بيرونی و درونی تقسيم نمود.
الف) عرصه بيرونی فضای نمايشی:
اين عرصه به طور كلی در ارتباط مستقيم با تماشاگران است.
ب) عرصه درونی فضای نمايشی
اين عرصه شامل كليه فضاهايی است كه مربوط به امور نمايشی و اداری می شوند و از اين رو با كاركنان و بازيگران ارتباط مستقيم دارند.
شكل و انواع مختلف صحنه نمايش :
الف- تئاترهای دارای صحنه ايوانی كه اينگونه تئاترها امكان نمايش فيلم را نيز دارند.
ب- تئاترهای دارای صحنه ميدانی كه صحنه از هر سو با تماشاچيان احاطه شده در اينگونه تئاترها حداكثر عمق ميدان تماشاگران حداكثر 6 تا 7 رديف است و در صورتی كه جايگاه در يك سطح باشد. حداكثر تماشاگر از 300 الی 400 نفر بيشتر نخواهد بود.
ج - تئاترهای دارای صحنه هلالی يا صحنه آزاد جلو آمده. در اين تئاترها صحنه به قلب جايگاه تماشاگران کشيده شده و وروديها معمولاً در پشت صحنه و يا در داخل جايگاه تماشاگران قرار دارند.
د- نوع ديگر از تئاتر كه تركيبی از موارد بالاست در دوران معاصر مورد توجه طراحان بوده است. اين نوع تئاتر با برخورداری از يك صحنه انعطاف‌پذير برای تبديل به شكلهای مختلف از خصوصيتی مستقل برخوردار است. صحنه در اينگونه تئاترها مي‌تواند با جابجايی صندلی ها و قسمتهايی از كف به صورت ايوانی – ميدانی و هلالی ظاهر شود به اينگونه صحنه‌ها چند شكلی می گويند.
شيب سالن نمايش :
در نمايشات تئاتری زنده معمولاً از فاصله 12 متری، حالتهای احساسی صورت بازيگران قابل رؤيت نيست و حركت آنها نيز از فاصله بيشتر از 20 متر نيز به خوبی ديده نمی شود.برای تأمين ديد بهتر تماشاگران لازم است تا كف جايگاه شيب ملايمی داشته و يا به صورت پلهای طراحی شود. ميزان شيب در طبقه همكف جايگاه برای حفظ امنيت تماشاگران و سهولت رفت و آمد افراد معللول كه با صندلی چرخ‌دار حركت می كنند، حداكثر 10% است و شيب‌های بيشتر بصورت پلهای بايد طراحی شوند كه حداكثر آن 35% است.
صندلی تماشاچيان :
ابعاد صندلی تماشاچيان طبق استانداردها حداقل عرض 45 سانتیمتر را بايد داشته باشد و فاصله پشت تا پشت صندلی ها حداقل 90 سانتی متر و تا 1/1متر نيز می تواند باشد. حداكثر فاصله هر صندلی از در خروجی نبايد از 15 متر بيشتر باشد و حداكثر فاصله هر صندلی از راهرو جانبی 450 سانتیمتر باشد. و تعداد مجاز صندلی ها در هر رديف به ازای هر راهرو 7 صندلی می باشد بهترين چيدمان صندلی ها بصورت قوسی و اختصاص ندادن بهترين نقاط ديد(مركز) به راهرو می باشد.
اتاق رختكن (تنفس بازيگران ) :
اين اتاق محل استراحت، رختكن و گريم بازيگران می باشد. در فضاهای نمايش كوچك يك اتاق 20 متر مربعی برای اين منظور كافی است ولی در فضاهای نمايش بزرگتر يك سالن غذاخوری يا آشپزخانه و محل استراحت جداگانه‌ای نياز است. از اين مكان يك اتاق پرو لباس، سرويس بهداشتی و آينه قدی, كمدوسايل, و ميز گريم برای گريم بازيگران قرار دارد.
اتاق سخنرانی :
در هنگام برگزاری جلسات سخنرانی در سالن نياز به يك اتاق جهت ميهمانان سخنران وجود دارد. كه قبل و بعد و بين سخنرانی از سخنران پذيرايی گردد. در اين فضا كه مساحت آن 30 متر مربع می باشد سرويسهای زنانه و مردانه، محل نشستن و استراحت و ساير وسايل مانند كمد رختكن و … وجود دارد.
نورپردازی صحنه :
نحوه تابيدن منابع نورانی در بالای صحنه و پلهای صحنه و پلهای روشنايی در بالای جايگاه تماشاگران قرار دارند، معمولا تحت زاويه‌ای بين 55 درجه تا 40 درجه است. بطوريكه تمام صحنه را از جلو تا عقب آن توسط يكی از عناصر نورانی و يا ساير آنها، پوشش داده شود. با افزايش ارتفاع منابع نور می توان دامنه پوشش آنها را نيز افزايش داد.
اكوستيك :
اكوستيك در هر فضای نمايشی قادر است تا انواع برنامه‌های نمايشی را تحت تاثير قرار دهد و از آنجا كه ايجاد تغييرات اساسی در وضعيت اكوستيك سالنهای نمايش بسيار دشوار است، از اينرو لازم است تا از ابتدا تصميمات لازم درباره خصوصيات اكوستيكی سالنهای نمايش گرفته شود. فضاهای نمايشی بايد در برابر كليه نوفه‌های خارجی ناشي از صدای هواپيما، ترافيك و همهمه افراد در سالن انتظار، عايق باشند و دستگاه‌های مكانيكی به گونه‌ای طراحی شده باشند كه سطح نوفه‌ای كه در داخل سالن نمايش ايجاد می شود از يك حد خاص تجاوز نكند. برای برنامه‌های نمايشی زنده، در صورتيكه حداكثر تعداد تماشاگران 200 نفر باشد لزومی به استفاده از دستگاه‌های تقويت صدا نيست و در صورت كاهش فاصله متوسط بين تماشاگران و بازيگران استفاده از تمهيدات اكوستيكی برای نمايشنامه‌های معمولی برای نمايشنامه‌های معمولی رضايت بخش می باشد. ميزان شيب جايگاه همانقدر كه برای ديد تماشاگران اهميت دارد، برای شنيدن هم مهم است زيرا صدا در هنگام عبور از جايگاه به علت خاصيت جاذب بودن بدن تماشاگران ضعيف می شود، از اينرو با استفاده از بازتابنده‌های سقفی، بايد حداقل شيب لازم را كه مانع ديد تماشاگران نشود برای جايگاه در نظر گرفت.
ايمنی از حريق :
بروز نمايش در فضاهای نمايشی و خسارات و تلفات ناشی از آن اغلب از عدم دقت در انتخاب و ساخت مواد بكار رفته در ساختمان و تجهيزات آن و رعايت ساير پيش‌بينیهای لازم برای جلوگيری از توسعه آتش و بخصوص ايجاد دود می باشد. به طور كلي بايد در اسكلت ساختمان حداقل دو ساعت در مقابل آتش مقاومت داشته باشد و از مواد قابل اشتعال در ساخت دكورها و برای پوشاندن ديوارها و سقف استفاده نشود و مواد جاذب صدا و ساير تجهيزات اكوستيكی نيز تا حد مطلوبی در مقابل آتش مقاومت داشته باشد. در تئاترها معمولاً صحنه نمايش مهمترين عامل ايجاد آتش و دود است. برای مقابله با حريق بر روی صحنه می بايست آتش را درون چهار ديوار برج صحنه محبوس كرد و با استفاده از جريان قوی هوا به سمت بالا كه توسط دودكش اتوماتيك در بالای برج صحنه ايجاد می شود، حرارت و دود را از تماشاگران دور نگاه داشت. نقشه و تجهيزات مربوط به پشت صحنه نيز بايد به گونه‌ای طراحی شده باشد كه از آتش‌سوزی جلوگيری كند و در صورت بروز حريق در صحنه مانع گسترش آن به پشت صحنه شود. تجهيزات اطفاء حريق در فضاهای نمايشی شامل كشف‌كننده‌های دود و حرارت، شلنگ‌های قرقره‌ای، كپسولهای گاز كربنيك و كپسولهای پودری هستند. صحنه تئاتر هم در عين حال بايد به سيستم آب‌پاش در بالای صحنه و بالای پرده ايمنی نيز مجهز بوده و در آن شير آب و سطل شن نيز پيش‌بينی شود. اغلب لوازم اطفاء حريق در راهروها قرار می گيرند و اگر وجودشان در اين از قبل در نظر گرفته نشده باشد، می توانند به موانع خطرناكی تبديل شوند و از اينرو بايد محلهای خاصی را برای آنها پيش‌بينی نمود.
سلام دوست من
موزه